Những lợi ích và mối hiểm họa của mạng xã hội

Thời đại thông tin ngày nay đã tạo những điều kiện cho con người giao lưu, liên kết, chia sẻ những sở thích, sự quan tâm, những ý tưởng, những việc làm bằng các phương tiện truyền thông hiện đại – nhất là sự phát triển ngày càng đa dạng của internet, trong đó có các mạng xã hội. Có thể nói mạng xã hội kết nối con người trên toàn thế giới, rút ngắn không gian, thời gian và thúc đẩy sự giao lưu hợp tác quốc tế. Tuy nhiên, nó cũng tạo ra những nguy cơ lớn nếu người sử dụng quá lạm dụng nó trong cuộc sống của mình.

Những lợi ích lớn lao của mạng xã hội:

Sự xuất hiện với những tính năng đa dạng, nguồn thông tin phong phú, mạng xã hội đã cho phép người dùng tiếp nhận, chia sẻ và chọn lọc thông tin một cách có hiệu quả, vượt qua trở ngại về không gian và thời gian, vượt qua khoảng cách giữa các thế hệ, xóa mờ sự phân biệt dân tộc, tôn giáo và tín ngưỡng.

Mạng xã hội giúp nâng cao vai trò của mỗi công dân trong việc tạo lập quan hệ và tự tổ chức xoay quanh những mối quan tâm chung trong những cộng đồng thúc đẩy sự liên kết các tổ chức xã hội. Bằng hành dộng kết nối, con người đã có cả thế giới trong tầm tay. Người sử dụng có thể tìm thấy mọi thông tin mình mong muốn và đưa ra nhiều lựa chọn hữu ích. Mạng xã hội chính là một kho lưu trữ tri thức khổng lồ.

Với phương thức tương tác trực tiếp, mạng xã hội đa tăng tốc độ truy nhập, truy cập và tiếp nhận tri thức của con người. Việc tìm hiểu thông tin trở nên nhanh chóng và tiện lợi hơn bao giờ hết. Việc lưu trữ cũng giảm bớt phần phức tạp, không gian lưu trữ được tối ưu hóa toàn bộ. Con người đã không cần lưu giữ những bộ sách cồng kềnh nữa. Lưu trữ điện tử sẽ là hình thức cuar sách trong tương lại.

Rất nhiều người trẻ tuổi đã biết cách sử dụng mạng xã hội một cách hiệu quả nhất. Thông qua mạng xã hội, họ tự trang bị cho mình nguồn tri thức, nâng cao giá trị bản thân. Mạng xã hội là nơi để gắn kết cộng đồng, sẻ chia những bất hạnh, niềm vui của những người có cùng trái tim biết thông cảm và giúp đỡ những người có hoàn cảnh đáng thương, cần sự trợ giúp của xã hội.

Qua mạng xã hội, các bạn trẻ đã kịp thời biểu dương rộng rãi những tấm gương tiêu biểu, những cá nhân xuất sắc có đóng góp thiết thực vào đời sống. Có rất nhiều bạn trẻ cũng sử dụng mạng xã hội là nơi quảng cáo, kinh doanh và các hoạt động buôn bán khác rất hiệu quả đem lại nguồn thu nhập cao.

Mạng xa hội tác động đến lối sống giới trẻ hiện nay thông qua việc tìm hiểu nhu cầu, mục đích và các hình thức sử dụng mạng xã hội của họ. Những thành viên trong các mạng xã hội liên kết hợp tác với nhau thành các nhóm người có cùng sở thích, cùng sự quan tâm, cùng ý nguyện có thể gặp gỡ, trao đổi trên mạng rồi tiến tới sinh hoạt offline.

Nhiều cuộc trao đổi tranh luận quanh các vấn đề chính trị – xã hội cũng đã giúp nâng cao nhận thức của người dân về nhiều mặt. Nhiều phong trào mang ý nghĩa lớn lao như tuyên truyền về Biển – Đảo Việt Nam cũng thông qua nhiều mạng xã hội để đến với giới trẻ.

Nhiều cuộc vận động quyên góp, kêu gọi sự giúp đỡ, sẻ chia, cứu trợ đồng bào gặp khó khăn cũng được tiến hành thông qua mạng xã hội đã nhanh chống gây sự chú ý và nhận được sự đóng góp thiết thực của các cá nhân, tổ chức. Đây chính là những tác động tốt mà mạng xã hội mang lại.

Do chức năng đa dạng và sự gia tăng ngày càng nhanh số lượng thành viên, mạng xã hội đã có tác động làm thay đổi nhiều thói quen cũ và hình thành những biểu hiện mới của tư duy, lối sống, văn hóa… ở một bộ phận khá lớn những người sử dụng. Giao lưu, trao đổi văn hóa dường như đang xảy ra trên toàn cầu. Thông qua việc tương tác, chia sẻ thông tin hữu ích, con người đã tiếp cận, tiếp nhận, sàn lọc và nhận lấy những gì hữu ích cho cuộc sống của chính mình.

Với sự phát triển ngày càng nhanh chóng và hiện đại của mạng xã hội, xu hướng mới của xã hội công nghệ thông tin đã đặt ra những câu hỏi khá lý thú nhưng cũng rất phức tạp về việc quản lý các mạng xã hội ảo như thế nào? Làm sao để phát huy được mặt tích của loại tổ chức “ảo” phục vụ cho xã hội “thực”, nhất là đối với giới trẻ?

Những nguy hại khôn lường của mạng xã hội đối với giới trẻ:

Bên cạnh những mặt tích cực thì việc sử dụng mạng xã hội cũng gây không ít nguy hại cho người dùng, đặc biệt là những người trẻ.

Phổ biến nhất là đã làm nảy sinh biểu hiện “nghiện” mạng xã hội ở một số thành viên. Họ dành rất nhiều thời gian để lướt mạng, truy cập và tìm kiếm những thông tin vô bổ, thậm chí có hại; chơi game online bất kể giờ giấc và nhiều người sa vào những game bạo lực, khiêu dâm…

Từ việc tiếp nhận nhưng nguồn thông tin xấu, sai lệch dẫn đến sự nhận thức lệch lạc, sai lầm. Các nhà nghiên cứu đã thống kê mỗi ngày, ít nhất mỗi người đã đánh mất 20% thời gian cho công việc lướt mạng.

Không những thế, người sử dụng còn bất chấp sức khỏe lao vào những trò giải trí nguy hại như game, facebook, phim ảnh đồi trụy,…Không tiếp cận mạng xã hội là một ai lầm lớn nhưng quá lạm dụng nó, lấy thế giới ảo thay thế cho đời thực là một việc làm ngu xuẩn.

Việc tiếp cận màn hình nhiều giờ sẽ làm tổn thương mắt, làm tăng nhịp tim, thần kinh căng thăng, cơ thể mệt mỏi do hưng phấn. Người xử dụng mạng xã hội thường lười biếng vận động làm nảy sinh hội chứng tê khớp, đau lựng, tê nhức vai gáy. Thậm chí là dẫn đến đột tử. Nhiều trường hợp đột quỵ do say mê chơi game và lướt web đã xảy ra ở nhiều nước trên thế giới, cảnh tỉnh những ai đang dành nhiều thời gian cho việc này.

Say mê mạng xã hội quá mức là một thất bại đầu tiên trên con đường tìm đến tri thức chân thật. Mạng xã hội thực chất là một thế giới “ảo” mà ở đó con người tự lừa dối mình, tự huyễn hoặc mình tin đó là sự thật. Nghiện mạng xã hội là chơi trò mạo hiểm với sức khoẻ và hạnh phúc của chính mình.

Khi chúng ta không tìm thấy niềm vui mà chúng ta mong đợi, chúng ta thường chuyển sang cuộc theo đuổi tiếp theo…đến vô cùng. Xu thế tìm kiếm này sẽ không dừng lại bởi sự hấp dẫn của mạng xã hội là vô cùng.

Thế nhưng giá trị “thật” lại không tương xứng với những gì chúng ta bỏ ra, có khi chẳng là gì cả. Cái mất mát thật sự của người chơi chính là thời gian, tiền bạc, sức khỏe và hạnh phúc nếu chúng ta thiếu kiểm soát khi tiếp cận nó.

Người “nghiện” mạng xã hội thường bị lợi dụng bởi các nhà tiếp thị. Các nhà quảng cáo lợi dụng niềm vui được mong đợi của chúng ta bằng cách nói với chúng ta rằng chúng ta sẽ hạnh phúc hơn nếu mua hoặc dùng sản phẩm nào đó hoặc thể hiện “trạng thái” thích cái gì đó mà nhà mạng đưa ra.

Người sử dụng mạng xa hội nhiều khi trở thành đối tượng để các nhà mạng dẫn dắt đến cái họ muốn, từ đó điều tra, thống kê số liệu cần thiết. Một cuộc trắc nghiệm thú vị luôn có động cơ ở phía sau. Bán hàng, giảm giá và khuyến mãi đặc biệt không có gì hơn ngoài việc lợi dụng niềm vui được mong đợi.

Thực tế, các nhà kinh doanh đã thu lợi rất lớn từ các trang mạng xã hội nhờ hoạt động quảng cáo và tiếp thị khách hàng tiềm năng này.

Người nghiên mạng xã hội thường trở thành đối tượng tấn công của tội phạm công nghệ. Cứ 5 phút, cảnh sát trên thế giới lại nhận được một cuộc điện thoại thông báo về một hành động tội ác có liên quan đến trang mạng xã hội Facebook.

Mạng xã hội luôn tạo ra những nguy có rình rập những ai cả tin, thiếu hiểu biết. Chính mạng xã hội là nơi khởi nguồn cho nhiều hành đọng phạm tội. Trong đó điển hình là hành vi lừa đảo và lạm dụng tình dục đang ngày càng gia tăng.

Việc chia sẻ thông tin, nội dung, hình ảnh với người thân, bạn bè vô tình đã bị kẻ xấu lợi dụng và sử dụng vào mục đích xấu. Nhiều vụ việc khiêu khích, bôi nhọ danh dự, đe dọa,… trên mạng gây hoang mang cho nhiều người. Nhiều cá nhân, tổ chức cũng đã lợi dụng mạng xã hội để tuyên truyền, đưa thông tin sai lệch, chống phá nhà nước gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình trật tự xã hội và dư luận xã hội.

Nhiều cá nhân, tổ chức lợi dụng tính gián tiếp và tâm lí dễ dãi của nhiều người, thông qua mạng xã hội tự tiếp thị thiếu chuẩn xác thông tin và hoạt động của mình. Sự tương tác tức thời của thế giới mạng có sức mạnh “tôn vinh” hoặc “hủy diệt” danh dự, sự nghiệp con người chỉ trong chốc lát. Nhiều cá nhân chỉ vì một tin đồn thất thiệt trên mạng mà đã đánh mất cả gia đình, sự nghiệp và sự sống của mình.

Giải pháp khắc phục hiện tượng phụ thuộc vào mạng xã hội của giới trẻ ngày nay:

Chính vì những nguy cơ hiện hữu và tiềm ẩn đáng sợ ấy, để có thể quản lý, giáo dục, hướng dẫn việc sử dụng mạng xã hội cho giới trẻ, hướng đến những hành vi và lối sống tốt đẹp, có ích cho bản thân và cho cộng đồng thì đầu tiên, nền tảng đạo đức, lối sống của gia đình, ảnh hưởng của môi trường sống, trình độ nhận thức về văn hóa xã hội của người lớn,… là những nhân tố quan trọng giúp giới trẻ sử dụng mạng xã hội một cách tích cực.

Không có một sức mạnh nào tốt hơn sức mạnh từ nền văn hóa và nền tảng đạo đức gia đình giúp con trẻ tiếp cận và sử dụng mạng xã hội một cách hưu ích và an toàn. Không phải là sự cấm đoán, ngăn cách hay triệt tiêu mạng xã hội trong gia đình mà là dạy cho giới trẻ cách tiếp cận đúng đắn nhất, tôn vinh các giá trị tốt đẹp và phê phán các nguồn thông tin sai lạc, đề cao lối sống trong sạch, vững mạnh trong cộng đồng.

Các bậc cha mẹ cũng nên tham gia các mạng xã hội để có thể quan sát sinh hoạt của con em trong môi trường đó, tạo điều kiện cho con em chia sẻ tâm sự những điều khó có thể trực tiếp nói chuyện với nhau, có thể cùng bàn luận các vấn đề xã hội, tạo điều kiện cho con em trao đổi bộc lộ nhận thức…

Khi người lớn tư vấn cho giới trẻ bằng chính kinh nghiệm của mình thì có tác dụng tốt nhất và hiệu quả nhất. Hãy giáo dục con trẻ theo cái mà thời đại yêu cầu chứ không phải theo cách ta muốn. Mọi giá trị tốt đẹp trong quá khứ đều có thể là sai lầm trong hiện tại, hoặc ít nhất là bảo thủ hoặc là trì trệ. Việc cùng con cái tham gia mạng xã hội giúp cha mẹ kiểm soát và phát hiện những sai lầm của con trẻ, kịp thời có hành động khắc phục trước khi xảy ra hậu quả đáng tiếc.

Từ phía bản thân giới trẻ phải xác định mục tiêu đúng đắn khi tiếp cận mạng xã hội. Phải chắc chắn rằng hành động này nhằm mang lại sự hiểu biết tri thức, hỗ trợ tích cực cho việc học tập, làm việc và vui chơi một cách tích cực. Không bao giờ lạm dụng mạng xã hội cho các trò giải trí vô bổ và nguy hại.

Việc sàng lọc thông tin cũng rất quan trọng, giúp các bạn trẻ củng cố niềm tin tưởng và tạo dựng được thói quan tiếp nhận của mình khi tương tác. Luôn duy trì sự cân bằng trong chính bản thân mình. Học cách duy trì một sự cân bằng – đó là điều cần thiết khi bạn tiếp cận với mạng xã hội.

Nếu niềm vui được mong đợi của bạn làm bạn trở nên quá phấn khích, hãy học cách làm bản thân dịu lại, kiềm chế sự kích thích mà mạng xã hội có thể mang lại. Nguồn gốc của niềm vui có thể nằm bên trong bạn và trong cuộc sống của chính bạn.

Để kiểm soát được các trang mạng và kịp thời phát hiện hành vi phạm tội thông qua trang mạng, các nhà quản lí phải hạn chế, tiến đến triệt tiêu các trang web đồi trụy, phản động,… Việc làm dụng tâm lí người dùng của các cá nhân tổ chức cũng phải được kiểm soát chặt chẽ bằng các bộ luật cụ thể. Nhà nước nên tăng cường các hoạt động tuyên truyền, cổ động và xây dựng những thói quen tốt cho người dân trong việc sử dụng mạng xã hội.

Lời kết:

Cũng như nhiều thành tựu khoa học kỹ thuật khác, mạng xã hội được sáng tạo và phát triển là nhằm phục vụ lợi ích của xã hội, tuy nhiên sử dụng nó như thế nào thì sẽ chịu tác động tích cực hay tiêu cực, điều đó phụ thuộc vào mỗi con người. Không thể phủ phận những mặt tích cực mà mạng xã hội đã mang lại, vì nó giúp thế giới “phẳng hơn, nhỏ hơn, gần hơn”.

Qua đó con người nhận biết, tiếp thu, nâng cao được tầm hiểu biết, tri thức, kiến thức. Cũng không thể chủ quan, thờ ơ, xem thường những tác hại khôn lường của nó. Điều quan trọng nhất là mỗi con người phải tự xây dựng một bản lĩnh tiếp nhận vững vàng khi tham gia vào thế giới tự do này.

Nguồn từ internet